Του Γεωργιου Μπαλτα*
Ο αγροτικός τομέας συγκεντρώνει συνεχώς ενδιαφέρον από όσους αναζητούν διέξοδο από την ανεργία ή μια νέα αρχή στην επαγγελματική σταδιοδρομία τους, καθώς επίσης από νέους που τώρα αρχίζουν να εργάζονται. Το έντονο ενδιαφέρον για την αγροτική παραγωγή εξηγείται φυσικά από το γεγονός ότι είναι ο μόνος τομέας που συνεχίζει να προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης σε μεγάλη κλίμακα παρά την οικονομική κρίση.
Η κρίση εμφανίστηκε κατόπιν μιας μακράς περιόδου κατά τη διάρκεια της οποίας η συμμετοχή της γεωργίας και της βιομηχανίας στο ΑΕΠ μειωνόταν σταθερά. Η κατανάλωση αυξανόταν δυσανάλογα προς τις παραγωγικές δυνατότητες, χρηματοδοτούμενη από εξωτερικό δανεισμό και καλυπτόμενη με εισαγωγές. Το εξωτερικό ισοζύγιο ήταν σταθερά και ανησυχητικά ελλειμματικό, ενώ το κράτος δημιουργούσε μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα που συσσώρευαν συνεχώς περισσότερο χρέος. Η Ελλάδα έγινε «δανειζόμενος πελάτης» και η συνέχεια είναι γνωστή. Οι διαπιστώσεις βεβαίως δεν αρκούν. Χρειάζονται λύσεις που αφορούν την πραγματική οικονομία. Προτάσεις που δεν απαιτούν μεγάλα κεφάλαια. Διέξοδοι στο πρόβλημα της ανεργίας που αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με επίσημα δεδομένα, οι άνεργοι είναι σχεδόν 1,3 εκατομμύριο. Για την ανάσχεση της ανεργίας απαιτούνται θέσεις απασχόλησης μέσω νέων επενδύσεων. Οι επενδύσεις όμως καθυστερούν όσο συντηρείται το κλίμα αβεβαιότητας και δεν δημιουργούνται θετικές προσδοκίες.
Αν λοιπόν χρειαζόμαστε επειγόντως αποτελέσματα στο μέτωπο της ανεργίας, αυτά μπορούν να αναζητηθούν στον αγροτικό τομέα που είναι σε θέση να ανταποκριθεί τάχιστα, δεν απαιτεί μεγάλα κεφάλαια και είναι ιδιαιτέρως ανθεκτικός σε μεταβολές του οικονομικού κλίματος. Εξάλλου, η Ελλάδα διαθέτει ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα σε πολλές μορφές αγροτικής παραγωγής και παράγει ευρύτατη ποικιλία καλλιεργειών πολύ υψηλής ποιότητας. Για να αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα της χώρας, η γεωργική παραγωγή θα πρέπει ασφαλώς να αποδεσμευθεί από μη ανταγωνιστικές καλλιέργειες και να στραφεί σε εκείνες που αφενός ταιριάζουν στις τοπικές ιδιαιτερότητες και αφετέρου έχουν σημαντική ζήτηση στις διεθνείς αγορές.
Η στροφή σε διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα μπορεί να δώσει εντυπωσιακά αποτελέσματα στο μέτωπο των εξαγωγών. Οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων συμβάλλουν ήδη στον περιορισμό του εμπορικού ελλείμματος και μπορούν να αποδώσουν περισσότερα μέσω της βελτίωσης των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας και της εξωστρεφούς εμπορικής πολιτικής. Για παράδειγμα, η Ελλάδα διατηρεί τις περισσότερες εξαγωγές διεθνώς στη μεταποίηση φρούτων, ενώ είναι γνωστό ότι καταλαμβάνει την τρίτη θέση παγκοσμίως στην εξαγωγή ελαιολάδου.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν η μεγάλη και συνεχής άνοδος των τιμών των γεωργικών προϊόντων σε διεθνές επίπεδο. Η εξέλιξη αυτή καθιστά ακόμα περισσότερο ελκυστική και κερδοφόρο την αγροτική παραγωγή, ενώ πρόκειται για μια ισχυρότατη τάση που δεν πρόκειται μάλλον να αντιστραφεί στο ορατό μέλλον, καθώς τροφοδοτείται από ιστορικές αλλαγές στις παγκόσμιες πληθυσμιακές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες.
Η κατάκτηση των διεθνών αγορών προϋποθέτει σύγχρονο μάρκετινγκ και καθιέρωση επώνυμων αγροτικών προϊόντων με σταθερές προδιαγραφές. Σε αυτόν τον τομέα καταγράφεται πρόοδος και βήματα εκσυγχρονισμού. Επιπροσθέτως, η εξαγωγική προσπάθεια διαθέτει το πλεονέκτημα του τουρισμού και της επαφής με τα προϊόντα της ελληνικής γης, που έχουν εκατομμύρια επισκέπτες. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι η διανομή είναι διεθνώς συγκεντρωμένη σε μεγάλα δίκτυα και επομένως αρκούν λίγες καίριες συνεργασίες για μια δυναμική είσοδο στις αγορές του εξωτερικού.
Η αγροτική ανάπτυξη συνδέεται ασφαλώς με προσδοκίες για την αναγέννηση της υπαίθρου και την ανάσχεση της αστυφιλίας. Σήμερα, οι συνέπειες της κρίσης στα αστικά κέντρα είναι εντονότερες, δημιουργώντας εκρηκτικά κοινωνικά προβλήματα. Το αγροτικό επιχειρείν μπορεί να απασχολήσει χιλιάδες ικανούς ανθρώπους που βρίσκονται σήμερα χωρίς εργασία και προοπτική στην Αθήνα και άλλες πόλεις. Υπάρχει μεγάλο απόθεμα αγροτικής γης που παραμένει αναξιοποίητο και προσφέρει πεδίο επιχειρηματικής δράσης, όπως γίνεται μέσω του προγράμματος ενοικίασης δημόσιας γης.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι η ενίσχυση του αγροτικού τομέα θα χτίσει στέρεες βάσεις για την ανασυγκρότηση της ελληνικής βιομηχανίας. Ενας ισχυρός πρωτογενής τομέας είναι το εφαλτήριο για τον δευτερογενή τομέα και ειδικά σε κλάδους της βιομηχανίας που είναι σχετικοί με τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων. Η παραγωγική ανασυγκρότηση με εξαγωγικό προσανατολισμό είναι άλλωστε το κλειδί της εξόδου από την κρίση και μπορεί να συντελέσει στην απελευθέρωση της Ελλάδας από το σισύφειο άγος των ελλειμμάτων και του δανεισμού.
* Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Πηγή: Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου